Δομή Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Εφήβων «TEEN SPIRIT»

Η Δομή Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Εφήβων ΧΕΝΙΑ ΤΕΕΝS που λειτουργούσε η Ε.Κ.ΠΟ.Σ.Π.Ο. ΝΟΣΤΟΣ μέχρι το τέλος Ιουλίου 2017 με τη χρηματοδότηση της Ε.Ε. και της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες συνεχίζει τη λειτουργία της, ως TEEN SPIRIT πλέον και με νέα χρηματοδότηση. Μετά την έγκριση της πρότασής μας σε ανταπόκριση της Πρόσκληση 505/19-05-2017, από την 1η Αυγούστου 2017 η Δομή πέρασε στο Εθνικό Πρόγραμμα Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και ‘Ένταξης, Ειδικός Στόχος «1 – Άσυλο» με χρονική διάρκεια από 1/8/2017 έως 31/12/2021 και Υπεύθυνη Αρχή την Ε.Υ.ΣΥ.Δ.Τ.Α.Μ.Ε.Τ.Ε.Α.Α.Π. του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης. Από 1/1/2018 – 31/05/2021 το έργο Teen Spirit, με δύο δομές φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων λειτούργησε στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος ταμείου Ασύλου Μετανάστευσης και Ένταξης, ενώ από 1/6/2021 – 31/1/2022 οι δύο δομές φιλοξενίας λειτουργούν στο πλαίσιο της δράσης

«Επιχορήγηση Ν.Π. Ε.Κ.ΠΟ.Σ.Π.Ο. ΝΟΣΤΟΣ για την υλοποίηση του έργου: “Ενίσχυση συστήματος Υποδοχής και Λειτουργίας Δομών Ασυνόδευτων Ανηλίκων στην Ελλάδα: TEEN SPIRIT I – TEEN SPIRIT II”» με Κωδικό ΟΠΣ 5131687 στο πλαίσιο της HOME/2020/AMIF/AG/EMAS/0132 συμφωνίας χρηματοδότησης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το πρόγραμμα «Ενίσχυση συστήματος Υποδοχής και Λειτουργίας Δομών Ασυνόδευτων Ανηλίκων στην Ελλάδα» (“Reinforcing the UAM Reception and Accommodation System in Greece”) και της υπ’ αρ. 2089/16-07-2021 κοινής απόφασης των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Μετανάστευσης και Ασύλου (Α/Α Πρόσκλησης 5025). Η Δράση συγχρηματοδοτείται από τον Μηχανισμό Έκτακτης Bοήθειας του Ταμείου Ασύλου Μετανάστευσης και Ένταξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Βασικός σκοπός του έργου ΤΕΕΝ SPIRIT είναι η λειτουργία 2 δομών φιλοξενίας και προστασίας ασυνόδευτων παιδιών, δυναμικότητας 50 θέσεων για αγόρια ηλικίας 13-18 ετών, σε ανταπόκριση με τις ισχύουσες προδιαγραφές λειτουργίας των ξενώνων φιλοξενίας ασυνόδευτων ανήλικων.

Στόχοι του έργου TEEN SPIRIT

Στο πλαίσιο των Δομών, οι οποίες λειτουργούν σε 24ωρη βάση, παρέχονται εξειδικευμένες και εξατομικευμένες υπηρεσίες προστασίας και φροντίδας των φιλοξενουμένων ασυνόδευτων παιδιών και εφήβων, καθώς και προετοιμασίας για τη σταδιακή αυτονόμηση και την κοινωνική ένταξη, προσαρμοσμένες ανάλογα με την ηλικία των φιλοξενούμενων παιδιών

Αναλυτικότερα, οι επιμέρους στόχοι της λειτουργίας των Δομών αφορούν:

• Στην κάλυψη των βασικών αναγκών των ασυνόδευτων ανήλικων (στέγαση, διατροφή, πρόσβαση σε χώρους υγιεινής, ρουχισμός και είδη προσωπικής φροντίδας).
• Στην εξασφάλιση πρωτοβάθμιας ιατρικής φροντίδας, πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας και περίθαλψης σε περίπτωση ανάγκης.
• Στην καλλιέργεια του αισθήματος της ασφάλειας.
• Στη διευκόλυνση σε νομικά ζητήματα και την υποστήριξη της πρόσβασης σε δικαιώματα σε σχέση με την παραμονή στη χώρα, την πιθανή οικογενειακή επανένωση κλπ.
• Στη διαχείριση του πολιτισμικού σοκ, την εξοικείωση με το νέο περιβάλλον με όρους ισοτιμίας και σεβασμού της διαφοράς.
• Στη σύνδεση με υπηρεσίες και τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε δικαιώματα.
• Στην ψυχοκοινωνική και ψυχολογική υποστήριξη μέσω της συμβουλευτικής
• Στην ατομική ενδυνάμωση ώστε το άτομο, ανάλογα με την ηλικία του, να καταστεί ικανό να πάρει τις απαραίτητες αποφάσεις και να χαράξει πορεία για το μέλλον του.
• Στον εφοδιασμό με βασικά πολιτισμικά και γνωστικά εργαλεία που στηρίζουν και διευρύνουν την καλλιέργεια και την ανάπτυξη του ατόμου (εγγραφή στο σχολείο, γλώσσα, βασικές δεξιότητες/key skills, κοινωνικές δεξιότητες) και διευκολύνουν την ισότιμη κοινωνική ένταξη.
• Στην πρόσβαση σε δραστηριότητες αθλητισμού, δημιουργικής απασχόλησης και ψυχαγωγίας, με απώτερο σκοπό την καλλιέργεια της προσωπικότητας και την προσωπική ανάπτυξη, αλλά και στη ζωή της γειτονιάς και της πόλης μέσα από τη δημιουργία διαύλων επικοινωνίας και ισότιμης συμμετοχής.

Παρεχόμενες υπηρεσίες:

Οι υπηρεσίες που παρέχονται στις Δομές Φιλοξενίας TEEN SPIRIT χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, τις βασικές – άμεσες και τις υποστηρικτικές – συμπληρωματικές υπηρεσίες.

Πιο συγκεκριμένα, στις βασικές – άμεσες υπηρεσίες περιλαμβάνονται:

• η κάλυψη των υλικών αναγκών (στέγαση, ρουχισμός, διατροφή, είδη πρώτης ανάγκης)
• η παροχή νομικής υποστήριξης
• η παροχή ιατρικής φροντίδας,
• η συνοδεία/διερμηνεία,
• οι παραπομπές και η διασύνδεση με άλλες υπηρεσίες, όπως παιδοψυχιατρικής και ψυχιατρικής φροντίδας όταν χρειάζεται, νοσοκομειακής περίθαλψης
• η δικτύωση με την τοπική κοινωνία, τις επιχειρήσεις, τους χορηγούς και τους/τις εθελοντές/ντριες, η προβολή και δημοσιότητα.

Επίσης σε καθημερινή βάση λειτουργούν:

Υπηρεσία Ιατρικής Υποστήριξης, η οποία διεκπεραιώνει την πρώτη ιατρική εξέταση των ατόμων που παραπέμπονται για να φιλοξενηθούν στη Δομή, τηρεί τον ατομικό φάκελο υγείας, παρακολουθεί την πορεία του παιδιού, παρακολουθεί και φροντίζει για την ειδική διατροφή όταν χρειάζεται, διεκπεραιώνει και παρακολουθεί τη φαρμακευτική αγωγή όταν χρειάζεται, φροντίζει για την παραπομπή και πρόσβαση των φιλοξενούμενων παιδιών στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας μέσω του ΕΚΕΠΥ, ενώ επίσης προσφέρει τις πρώτες βοήθειες και πρωτοβάθμια περίθαλψη σε περιπτώσεις ανάγκης. Σε συνεργασία με την Κοινωνική Υπηρεσία, διοργανώνει επίσης προγράμματα «αγωγής υγείας» με βάση τη Μέθοδο Project ή και άλλες συνεργατικές μεθόδους.

Υπηρεσία νομικής υποστήριξης, η οποία στελεχώνεται από έμπειρο σε θέματα ασύλου δικηγόρο και επιπλέον εθελοντές/ντριες. Στόχος της υπηρεσίας αυτής είναι η παροχή νομικής στήριξης στα φιλοξενούμενα ανήλικα άτομα, ώστε να υποστηριχθεί η νομική προστασία και βοήθεια σε όλα τα στάδια της διαδικασίας έκδοσης νομιμοποιητικών εγγράφων, καθώς και η . συνδρομή σε θέματα επιτροπείας ανηλίκων, εκπροσώπησης, οικογενειακής επανένωσης κλπ.

Υπηρεσία Παιδαγωγικής Υποστήριξης, η οποία σχεδιάζει και υλοποιεί όλες τις εκπαιδευτικού χαρακτήρα δραστηριότητες που περιλαμβάνονται στη Δομή, μεταξύ των οποίων η διευκόλυνση της πρόσβασης στη σχολική εκπαίδευση ή/και στην επαγγελματική κατάρτιση, η υποστήριξη της σχολικής ή επαγγελματικής εκπαίδευσης, η υποστήριξη, αλλά και η υλοποίηση δράσεων άτυπης εκπαίδευσης (π.χ. βασικές δεξιότητες, γλώσσες, υπολογιστές κλπ.), δημιουργικής απασχόλησης, αθλητισμού, αυτο-έκφρασης και ψυχαγωγίας. Στο πλαίσιο της Παιδαγωγικής Υπηρεσίας αναπτύσσεται η λειτουργία του/της Coach/Mentor. Πρόκειται συγκεκριμένα για τον/την επαγγελματία εκπαιδευτικό/παιδαγωγό που παρέχει στα παιδιά που του/της ανατίθενται εξατομικευμένη καθοδήγηση και υποστήριξη ως προς την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την καλλιέργεια της προσωπικότητας (άτυπη μάθηση) στο πλαίσιο του Ατομικού Σχεδίου Δράσης κάθε παιδιού. Πρόκειται για πιλοτική εφαρμογή που συνεχίζεται στο πλαίσιο του παρόντος έργου, υπόκειται σε διαρκή αξιολόγηση και ανατροφοδότηση και ελπίζουμε ότι θα καταλήξει σε πρότυπη υπηρεσία με ευρύτερη εφαρμογή στις δομές φιλοξενίας ανηλίκων.

Κοινωνική Υπηρεσία, μέσω της οποίας υλοποιούνται οι ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες, η πληροφόρηση και η ατομική και ομαδική συμβουλευτική, καθώς και ο προσανατολισμός και οι δράσεις προώθησης στην απασχόληση και τα «εργαστήρια» υποστήριξης της ένταξης (π.χ. σχολείο, κατάρτιση, εργασία), ανάλογα με την ηλικία. Επίσης, η Κοινωνική Υπηρεσία οργανώνει τις παραπομπές και συνοδείες όταν χρειάζεται, υποδέχεται τα φιλοξενούμενα άτομα, ενημερώνει και οργανώνει την υπογραφή του «συμβολαίου φιλοξενίας και συνεργασίας», στο πλαίσιο πάντα της συμβουλευτικής διαδικασίας. Μέσω της Κοινωνικής Υπηρεσίας συνδέονται τα φιλοξενούμενα ανήλικα άτομα με τον προσωπικό τους Σύμβουλο/«πρόσωπο αναφοράς». Πρόκειται για τον/την επαγγελματία που αναλαμβάνει την εξατομικευμένη συμβουλευτική συνεργασία με το άτομο (λαμβάνοντας υπόψη τη διαφοροποίηση της ηλικίας), κάνει τη διάγνωση αναγκών- διερεύνηση του προφίλ, τηρεί τον ατομικό φάκελο του φιλοξενούμενου ανήλικου, φροντίζει για τις αναγκαίες παραπομπές σε άλλες ειδικότητες ή υπηρεσίες (ψυχολόγος, ψυχίατρος, νοσοκομεία κλπ.) και βεβαίως, συνεργάζεται με το παιδί/έφηβο για την υλοποίηση του «Ατομικού Σχεδίου Δράσης».

Στο πλαίσιο των Δομών TEEN SPIRIT παρέχονται επίσης εξειδικευμένες υποστηρικτικές-συμπληρωματικές υπηρεσίες ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα, τις ατομικές ανάγκες και το «Ατομικό Σχέδιο Δράσης» κάθε παιδιού ή εφήβου.

Οι υπηρεσίες αυτές εκπορεύονται από την Κοινωνική Υπηρεσία της Δομής και περιλαμβάνουν:

• υπηρεσίες μέριμνας- κοινωνικής φροντίδας για την αντιμετώπιση άμεσων προβλημάτων φιλοξενούμενων ανήλικων, όπως παρακολούθηση από (παιδο)ψυχίατρο, νοσοκομειακή περίθαλψη κλπ.,
• υπηρεσίες υποστήριξης για τη ρύθμιση των νομικών θεμάτων του κάθε φιλοξενούμενου ανήλικου (επιτροπεία, εντοπισμός οικογένειας, επιστροφή αν επιθυμεί το παιδί κλπ., εκπροσώπηση) σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές και φορείς
• εξατομικευμένες υπηρεσίες συμβουλευτικής και ψυχολογικής υποστήριξης με στόχο την ενδυνάμωση και εμψύχωση των φιλοξενούμενων παιδιών και εφήβων, την αντιμετώπιση του «τραύματος» ή του πένθους ή αιφνίδιων περιστατικών
• παροχή πληροφόρησης στους εφήβους για εργασιακά θέματα
• δραστηριότητες εκπαιδευτικού-ψυχαγωγικού χαρακτήρα για τη γνωριμία και την ένταξη στην ελληνική και ευρωπαϊκή πραγματικότητα
• υπηρεσίες υποστήριξης για την προσαρμογή και ένταξη των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον (ενισχυτική διδασκαλία, ανάπτυξη δεξιοτήτων)
• οργάνωση και υποστήριξη δημιουργικών δραστηριοτήτων με εκπαιδευτικό και πολιτιστικό ή και ψυχαγωγικό χαρακτήρα για τα φιλοξενούμενα παιδιά, τόσο εντός, όσο και εκτός της Δομής, π.χ. αθλητισμός, λέσχες ενδιαφερόντων κλπ.
• δραστηριότητες άτυπης εκπαίδευσης, με άμεσο στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων και έμμεσο την υποστήριξη
• διευκόλυνση της ένταξης, μέσω συνεργατικών μεθόδων, βιωματικής προσέγγισης, learning by doing και της Μεθόδου Project
• υποστηριζόμενες δραστηριότητες δικτύωσης με τη γειτονιά και ένταξης στην πόλη («άνοιγμα» στην τοπική κοινότητα, σχέσεις με γειτονιά, σχολική κοινότητα κλπ.).

Λειτουργία των Δομών

Οι Δομές TEEN SPIRIT I-II λειτουργούν 24 ώρες την ημέρα σε εβδομαδιαία βάση, η Κοινωνική Υπηρεσία λειτουργεί σε 16ωρη βάση με δύο 8ωρες βάρδιες την ημέρα, ενώ κάθε βράδυ υπάρχει, εκτός του φύλακα, προσωπικό σε επιφυλακή. Στο πρόγραμμα της καθημερινής λειτουργίας κάθε Δομής περιλαμβάνεται επίσης η 16ωρη λειτουργία γραφείου υποδοχής (reception), κατάλληλα στελεχωμένου, μέσω του οποίου ρυθμίζεται η είσοδος και έξοδος των ανηλίκων (βάσει του ατομικού τους προγράμματος και της συνεννόησης με το «πρόσωπο αναφοράς»/σύμβουλο), η είσοδος επισκεπτών, εθελοντών κλπ. και η τήρηση αντίστοιχου βιβλίου, καθώς και η φύλαξη του χώρου. Οι φύλακες, εκτός από εμπειρία στη φροντίδα ανηλίκων, έχουν επίσης εκπαίδευση σε θέματα πρώτων βοηθειών, διαχείρισης και αντιμετώπισης κρίσεων και κάποιοι από αυτούς πιστοποιητικό ΚΕΜΕΑ.

Η καθημερινή λειτουργία υποστηρίζεται από διερμηνείς, οι οποίοι έχουν εκτός από εμπειρία, ειδική εκπαίδευση όσον αφορά στη σχέση με την κοινωνική υπηρεσία, τη διαχείριση κρίσεων, καθώς και σε ειδικά τεχνικά χαρακτηριστικά της άσκησης της διερμηνείας (τήρηση των ορίων, ουδετερότητα κλπ.).

Τα παιδιά ενθαρρύνονται να αναλαμβάνουν καθημερινές ευθύνες ανάλογα με την ηλικία τους και υποστηρίζονται κατάλληλα ώστε να μάθουν να φροντίζουν τον εαυτό τους, το δωμάτιο και τα προσωπικά τους είδη, να ακολουθούν βασικούς κανόνες ασφάλειας για τον εαυτό τους και τους άλλους, να διαχειρίζονται χρήματα κλπ. Επίσης, πραγματοποιούνται τακτικές ομαδικές συναντήσεις των φιλοξενούμενων ανήλικων, στις οποίες προσωπικό και παιδιά συζητούν και θέτουν σε διαπραγμάτευση τα καθημερινά ζητήματα της λειτουργίας, π.χ. φαγητό, τους κανόνες λειτουργίας, τους όρους συμβίωσης και τις δράσεις της Δομής. Στις ομαδικές αυτές συναντήσεις παρουσιάζονται και συζητούνται τα περιεχόμενα του «κουτιού παραπόνων» που υπάρχει στη δομή, εφόσον βέβαια τα παράπονα που έχουν εκφραστεί είναι δυνατόν να συζητηθούν δημόσια.

Τέλος, στο πλαίσιο της καθημερινής λειτουργίας της Δομής, όπως αποτυπώνεται και στον κανονισμό της, εξασφαλίζεται ότι τα παιδιά:

• διατηρούν, εφόσον το θέλουν, την επαφή με την οικογένειά τους (εντοπισμός οικογένειας, επικοινωνία κλπ.), καθώς και τους δεσμούς με τα αδέλφια τους εντός της Δομής, αλλά και εκτός, αν χρειάζεται,
• έχουν γνώση και πληροφόρηση για τα ζητήματα που τους αφορούν και την εξέλιξή τους στο πλαίσιο της «εκπαίδευσης για τα δικαιώματα» που υποστηρίζουμε,
• έχουν την ευκαιρία και τη δυνατότητα να διατηρήσουν τους δεσμούς με τη μητρική τους γλώσσα, τη θρησκεία και την κουλτούρα της χώρας καταγωγής τους.

Στη Δομή διασφαλίζεται επίσης συνδεσιμότητα-πρόσβαση στο Διαδίκτυο, καθώς και ηλεκτρονικοί υπολογιστές.

Έργο επιδοτούμενο από το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, την Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρωπαϊκό Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης 2014-2020 με Υπεύθυνη Αρχή την Ε.Υ.ΣΥ.Δ.Τ.Α.Μ.Ε.Τ.Ε.Α.Α.Π., έργο χρηματοδοτούμενο από το Εθνικό Πρόγραμμα Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και ‘Ένταξης, Ειδικός Στόχος «1 – Άσυλο»